Τι είναι η ΔΕΠΥ; Πώς μπορώ να βοηθήσω ένα παιδί με ΔΕΠΥ;

Τι είναι η ΔΕΠΥ; Πώς μπορώ να βοηθήσω ένα παιδί με ΔΕΠΥ;

Η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) - διεθνώς Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) - είναι μια από τις συχνότερες νευροβιολογικές διαταραχές της παιδικής ηλικίας, η οποία συνεχίζεται, κατά ένα σημαντικό ποσοστό, και στην ενήλικη ζωή. Εμφανίζεται στο 5-7% του μαθητικού πληθυσμού με σχέση συνήθως 3:1 υπέρ των αγοριών (ADHD Hellas).

Η ΔΕΠΥ έχει τρία βασικά χαρακτηριστικά, την απροσεξία, την υπερικινητικότητα και την παρορμητικότητα, σ’ αυτά βασίζεται και ο διαχωρισμός των τριών τύπων.

Α. Τύπος Απροσεξίας

Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των παιδιών με ΔΕΠΥ αφορά την ικανότητα συγκέντρωσης και παρατεταμένης προσοχής. Τα παιδιά με ΔΕΠΥ δυσκολεύονται να συγκεντρωθούν όταν πρόκειται να εκτελέσουν μια δραστηριότητα. Ιδιαίτερα εάν αυτή η δραστηριότητα απαιτεί πνευματικό κόπο και δεν έχουν υψηλό κίνητρο να ασχοληθούν. Αποσπάται πολύ εύκολα η προσοχή τους από άσχετα ερεθίσματα και δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία στις λεπτομέρειες. Ξεχνούν διαρκώς πράγματα που έχουν να κάνουν, όπως επίσης και τις σχολικές εργασίες τους. Ενώ μπορεί να γνωρίζουν κανόνες κάνουν λάθη απροσεξίας και αντιμετωπίζουν δυσκολίες στο να ακολουθήσουν οδηγίες και να οργανώσουν το χώρο και το χρόνο τους.

Β. Τύπος Υπερικινητικότητας/ Παρορμητικότητας

Τα παιδιά που ανήκουν σ’ αυτό τον τύπο της ΔΕΠΥ έχουν αυξημένες ανάγκες κινητικής δραστηριότητας. Κουνάνε συνέχεια χέρια, πόδια και κινούνται συνεχώς. Σηκώνονται συνέχεια από τη θέση τους την ώρα του μαθήματος και περιφέρονται χωρίς λόγο μέσα στην τάξη, πολλές φορές ενοχλώντας τους συμμαθητές τους. Μιλούν και ενεργούν πολύ αυθόρμητα πριν προλάβουν να σκεφτούν σχετικά με τα λόγια ή τις πράξεις τους. Δεν περιμένουν να τελειώσει μία ερώτηση για να απαντήσουν. Αντιμετωπίζουν μεγάλη δυσκολία στο να περιμένουν τη σειρά τους και δεν τηρούν τους κανόνες στα παιχνίδια.

Γ. Συνδυασμένος τύπος

Τα παιδιά που ανήκουν σ’ αυτόν τον τύπο της ΔΕΠΥ, εμφανίζουν ένα συνδυασμό από τα χαρακτηριστικά των δύο παραπάνω τύπων.

Η παρέμβαση για την αντιμετώπιση της ΔΕΠΥ είναι ένα δύσκολο έργο, καθώς υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία στα συμπτώματα και κάθε παιδί έχει τα δικά του ξεχωριστά χαρακτηριστικά και τις δικές του ξεχωριστές ανάγκες. 

Ακολουθούν κάποιες πρακτικές συμβουλές για τους εκπαιδευτικούς.

·       Αναπτύξτε θετική διαπροσωπική σχέση.

Ένα παιδί με ΔΕΠΥ συχνά συμπεριφέρεται καλύτερα όταν νιώθει ότι ο εκπαιδευτικός ενδιαφέρεται προσωπικά.

·       Επικοινωνήστε με σαφείς όρους.

Πείτε στο παιδί τι ακριβώς περιμένετε από αυτό. Να είστε ξεκάθαρος και άμεσος. Δώστε μόνο μια οδηγία κάθε φορά. Προσπαθήστε να αποφύγετε τις πολύπλοκες εξηγήσεις. Μιλήστε με απλές προτάσεις.

·       Εξατομικεύστε τη διδασκαλία.

Στο πλαίσιο της ανάπτυξης της προσωπικής σχέσης με το παιδί, προσπαθήστε να εξατομικεύσετε τη διδασκαλία σας όσο το δυνατόν περισσότερο.

·      Προσπαθήστε να είστε συνεπής.

Καλό είναι να είστε συνεπής σε αυτό που θέλετε από το παιδί. Προσπαθήστε να έχετε τις ίδιες προσδοκίες και τα ίδια όρια όλη την ημέρα, κάθε μέρα.

·       Προσπαθήστε να είστε σταθερός.

Διατηρείστε έναν ευχάριστο αλλά σταθερό τρόπο με το παιδί. Φροντίστε να το κάνετε να καταλάβει πως όταν λέτε όχι το εννοείτε.

·       Κρατήστε το παιδί καθισμένο σε μια θέση.

Βάλτε το παιδί να καθίσει σε ένα μέρος όπου η διάσπαση της προσοχής του περιορίζεται. Αν είναι δυνατόν, βάλτε το σε μια θέση κοντά σας και μακριά από σημεία που προκαλούν διάσπαση προσοχής, όπως η πόρτα ή τα παράθυρα.

·      Ενισχύστε συχνά το παιδί.

Προσπαθήστε να ενισχύετε συχνά την προσπάθεια του παιδιού, ακόμη και την πιο μικρή βελτίωσή του, και όχι μόνο τις «μεγάλες» ή εμφανείς επιτυχίες. Ενισχύστε επίσης τους συμμαθητές του όταν αγνοούν τη διασπαστική του συμπεριφορά.

·      Αναθέστε στο παιδί δραστηριότητες ανάλογες με τις δυνατότητές του.

Αναθέστε στο παιδί εργασίες που να είναι ανάλογες των δυνατοτήτων αλλά και των αδυναμιών του.

·       Χορηγήστε πρόσθετη βοήθεια.

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ συχνά ωφελούνται από επιπλέον εξατομικευμένη βοήθεια.

·      Επαναλάβετε τις οδηγίες.

Συχνά, και ειδικά στην αρχή, τα παιδιά με ΔΕΠΥ δεν προσέχουν ή δεν κατανοούν πλήρως τις οδηγίες που τους δίνονται. Γι’ αυτό επαναλάβετε τις οδηγίες άλλη μία φορά, προκειμένου να σιγουρευτείτε ακόμη, ώστε να βεβαιωθείτε ότι το παιδί κατανόησε τι του ζητήσατε.

·       Κινηθείτε αργά.

Τα παιδιά με ΔΕΠΥ εμφανίζουν διάσπαση προσοχής. Έτσι εάν κινείστε πολύ μέσα στην τάξη, η προσοχή τους είναι πιθανό να διασπαστεί εξαιτίας της συνεχούς μετακίνησης της πηγής των οπτικών ερεθισμάτων.

·       Κάντε διαλείμματα έτσι ώστε να απελευθερωθεί η ενέργεια του παιδιού.

Τα περισσότερα παιδιά με ΔΕΠΥ έχουν υπολογίσιμη ενέργεια, συχνά πολύ περισσότερη από τα υπόλοιπα παιδιά, και είναι επίσης πιο παρορμητικά από τους πιο πολλούς συνομηλίκους τους. Συνεπώς, αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες όταν πρέπει να «συγκρατήσουν» αυτή τους την ενέργεια και χρειάζονται τακτικές ευκαιρίες για την απελευθέρωσή της.  Προσπαθήστε λοιπόν να τους  δώσετε όσο το δυνατόν περισσότερες ευκαιρίες για φυσική δραστηριότητα. Ζητήστε να σας βοηθήσει με τον οπτικοακουστικό εξοπλισμό, να καθαρίσει

τον πίνακα κ.α (Breen & Altereter, 1990 όπως αναφέρεται στο Κάκουρος, 2001)

Βιβιλογραφία

Κάκουρος Ε.,2001, Το υπερκινητικό παιδί,Αθήνα: Ελληνικά γράμματα.

https://www.adhdhellas.org/

Ζωή Τσιαούσκογλου

Εκπαιδευτικός Ειδικής Αγωγής